|
" بررسی تأثیر خشكسالي بر آب‌های سطحی حوضه دز، استان لرستان "
| شماره شناسایی
|
:
|
18873933
|
| شماره مدرک
|
:
|
۶۱۰۸۱
|
| نام عام مواد
|
:
|
[گزارش نهایی -ویژه]
|
| شناسه افزوده
|
:
|
پرهمت، جهانگیر
|
|
|
:
|
کوثری ،محمدرضا
|
|
|
:
|
گودرزی،مسعود
|
| عنوان اصلي
|
:
|
بررسی تأثیر خشكسالي بر آب‌های سطحی حوضه دز، استان لرستان
|
| عنوان اصلي به زبان ديگر
|
:
|
:An investigation of drought impact on surface water of Dez basin, Lorestan Province
|
| صفحه شمار
|
:
|
۱۲۷ص:مصور،رنگی ، جدول، نمودار
|
| وضعیت انتشار
|
:
|
کرج: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، ۱۴۰۰
|
| فروست
|
:
|
شماره ثبت۶۱۰۸۱ مورخ۴۰۰/۱۱/۱۸۶۱۰۸۱
|
|
|
:
|
شماره طرح: 980228-98008-9801-011-29-29-1248
|
|
|
:
|
شماره نامه: سامانه سمپات
|
|
|
:
|
این طرح:ترویجی است
|
| خلاصه یا چکیده
|
:
|
خشکسالی یکی از مخاطرات طبیعی است، که به شدت زندگی انسان را تحت تأثیر قرار داده و با اثرگذاری بر منابع آب بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، محیط زیست، اقتصاد و اجتماع را تحت با مشکل مواجه می‌نماید. از این‌رو هدف مطالعه حاضر پایش خشکسالی هواشناسی در حوزه آبخیز دز در استان لرستان و بررسی اثر آن بر جریان سطحی این منطقه است. بدین منظور داده‌های ماهانه بارش و دبی ایستگاه‌های هیدرومتری طی یک دوره 36 ساله ( 1361-1360 تا 1395-1396) از دفتر مطالعات پایه وزارت نیرو دریافت و به کمک نرم افزارهای آماری پردازش شدند. در مرحله بعد شاخص خشکسالی هواشناسیSPI و شاخص خشکسالی هیدرولوژیکSQI در مقیاس‌های زمانی مختلف محاسبه گردید. نتایج بررسی داده‌های بارندگی و دبی حوضه دز نشان داد که بین مقدار بارندگی و دبی خروجی در مناطق مختلف حوضه ارتباط مستقیم و معنی‌دار وجود دارد و به‌طور میانگین در سطح حوضه دز در استان لرستان، بیش از 60 درصد تغییرات دبی به تغییرات بارندگی مربوط می‌شود. نتایج پایش خشکسالی هواشناسی نشان داد که در بیشتر سال‌های منتخب مقدار SPI نزدیک به صفر است و بارش‌های دریافتی در حد نرمال است. دوره‌های خشک در مقیاس فصلی در پاییز و بهار در نیمه اول دوره مطالعاتی و در زمستان در نیمه دوم دوره مطالعاتی بیشتر تکرار شده‌اند. از این‌رو روند نمرات SPI در پاییز و بهار مثبت و در زمستان منفی است. از نظر شدت نیز در هر سه مقیاس (ماهانه، فصلی و سالانه) تفاوت چندانی بین خشکسالی و ترسالی‌ها وجود ندارد و در همه آنها غلبه با رخدادهای ملایم و سپس متوسط است. نتایج پایش خشکسالی هیدرولوژیک نشان داد، نوسانات آب‌های سطحی در هر چهار فصل سال تا حدی زیادی مشابه هم می‌باشد و افت و خیزهای شاخص SQI تا حد بسیار زیادی با هم منطبق هستند. به‌طوری‌که در همه فصول فروانی غالب با سال‌های نرمال است. همچنین خشکسالی‌ها نسبت به ترسالی‌ها از فراوانی بیشتر اما شدت کمتر برخوردار هستند. روند شاخص SQI در حال کاهش است و تر سالی‌ها هیدرولوژیک در ابتدای دوره مورد مطالعه و خشکسالی‌های هیدرولوژیک عمدتاً در سال‌های انتهایی دوره مطالعاتی بوقوع پیوسته‌اند. مقایسه نمرات استاندارد شده بارش و دبی نیز نشان می‌دهد ارتباط بسیار قوی بین بارش و دبی در سطح 99 درصد وجود دارد. در مقیاس‌های زمانی کوتاه مدت به طور همزمان (ماهانه) و در مقیاس‌های زمانی متوسط(شش ماهه) با تأخیر زمانی سه ماهه و در مقیاس بلند مدت (سالانه و بیشتر) با تأخیر زمانی شش ماهه و سپس بطور همزمان، آماره R از بیشترین مقدار بین دبی و بارندگی برخوردار است.کلمات کلیدی: شاخص SPI، خشکسالی هواشناسی،شاخص SQI، دبی، دز، میانگین متحرک.
|
|
|
:
|
Drought is one of the natural hazards that impress the human life severely and by impressing on diffrent section of water sources such as agriculture, the environment, the economy and society. Therefore, the purpose of this study is evaluation the meteorological drought in Dez watershed in Lorestan province andto investigate its effect on surface currents in this area. For this purpose, monthly precipitation data and Runoff of hydrometric stations were received from the Ministry of Energy over a period of 36 years (1961-61 to 1976-96) and processed by using statistical software. In next phase, Standardized Precipitation Index (SPI) and Standardized Discharge Index (SQI) were calculated at different time scales. The Results of processing of rainfall and Runoff data of Dez Basin showed that there is a direct and significant relationship between precipitation and Runoff in different areas of the Dez basin and in the average of Dez basin in Lorestan province more than 60% of discharge changes are related to rainfall changes. The results of meteorological drought evaluation showed that in most of the study years the SPI is close to zero and the rainfal is near the normal.On a seasonal scale, dry periods were repeated more frequently in the fall and spring seasons in the first half of the study period and in the second half in the winter.Therefore, the trend of SPI scores is positive in autumn and spring and negative in winter.In terms of severity, at all three scales (monthly, seasonal, and yearly), there is little difference between drought and wet, and all of them are dominated by mild to moderate events. The results of hydrological drought monitoring showed that the surface water fluctuations were very similar in all four seasons and the fluctuations of the SQI index were highly consistent. So that in all seasons the dominant is with the normal years. Also, Droughts are more abundant but less severity than events wet. The trend of SQI index is decreasing and Hydrological wetlands at the beginning of the study period and hydrological droughts occurred mainly in the final years of the study period. Comparison of standardized precipitation and Runoff scores also shows a very strong relationship between precipitation and Runoff. The R index has the highest value in the short-term time scales simultaneously and in the medium and long-term time scales with delay and then simultaneously.Keywords: SPI Index, Meteorological Drought, SQI Index, Runoff, Dez.
|
| |