معرفی و ارزیابی حوضه معرف و زوجی کاخک گناباد

حمزه نور، محمد رستمی خلج، علی دسترنج

مرکز فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی کشاورزی

منو

رکورد قبلی

رکورد بعدی

" معرفی و ارزیابی حوضه معرف و زوجی کاخک گناباد "
حمزه نور، محمد رستمی خلج، علی دسترنج

شماره شناسایی	:	18873760
شماره مدرک	:	۶۱۵۲۶
نام عام مواد	:	[نشریه فنی]
شناسه افزوده	:	نور، حمزه
	:	رستمی خلج، محمد
	:	دسترنج، علی
عنوان اصلي	:	معرفی و ارزیابی حوضه معرف و زوجی کاخک گناباد
نام نخستين پديدآور	:	حمزه نور، محمد رستمی خلج، علی دسترنج
صفحه شمار	:	۵۵ص.
وضعیت انتشار	:	تهران: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، ۱۴۰۱
فروست	:	شماره ثبت ۶۱۵۲۶ مورخ ۲۰-۰۲-۱۴۰۱
	:	سامانه مدیریت انتشارات علمی
خلاصه یا چکیده	:	تجهیز حوزه‌های آبخیز زوجی، که در واقع نوعی آزمایشگاه صحرایی هستند، به‌منظور پایش پارامترهای اقلیمی، خاک، آب‌سنجی و گیاه ضروری می‌باشد. در این زمینه، حوضه زوجی کاخگ به‌عنوان یکی از دوازه حوضه زوجی (نمونه و شاهد) کشور، محلی تخصصی و مکانیزه تولید داده و پایش در کشور می‌باشد. از سال‌ها پیش پایش داده‌های اقلیمی، خاک، هدررفت خاک، آب‌سنجی و پوشش گیاهی در این حوضه‌ پایش می‌گردد. با این حال، تاکنون مطالعه جامعی از نظر چالش‌های روش‌شناسی پایش‌ها، میزان انطباق وضعیت حوضه نمونه و شاهد با شرایط اهداف اولیه و نیز تولید داده‌های کاربردی برای مدیریت حوضه‌های آبخیز انجام نشده است. در این راستا لازم است میزان دستیابی به اهداف اولیه احداث حوضه زوجی مورد بررسی قرار گیرد. هم‌چنین در صورت وجود مشکل در ابزار‌ها، جانمایی ابزارها، روش داده‌برداری و نگهداری داده‌ها، پیشنهادات لازم ارائه شود. در این گزارش ضمن معرفی حوضه مرف و زوجی کاخک، ارزیابی واحدهای پایش در حوضه نمونه و شاهد صورت پذیرفت. بررسی‌ها نشان داد که قرق دائمی حوضه نمونه باعث افزایش پوشش گیاهی و در نتیجه کاهش فرسایش خاک و تولید رواناب در مقیاس دامنه شده است. با این حال در مورد میخ‌های فرسایشی منابع خطای متعددی از جمله وجود سنگ‌ریزه فراوان، تردد ماهانه به میدان میخ و اندازه‌گیری با خط‌کش (دقت در حد میلی‌متر)، باعث عدم کارایی برآوردهای فرسایش شد. از سوی دیگر اجرای اقدامات مدیریتی (قرق مرتع) و اقدامات سازه‌ای در حوضه نمونه باعث کاهش حجم و دبی اوج رواناب و هم‌چنین بار رسوب حوضه‌ای شده است. این درحالی‌است که در حوضه شاهد در اغلب وقایع، بار بستر فراوانی وارد فلوم شده و باعث اختلال در ثبت داده‌های آبسنجی حوضه شده است. از نظر مدیریتی ضروری است در مدیریت قرق کامل بازنگری شود و مدیریت حاضر به مدیریت چرای دام کنترل شده تغییر یابد. هم‌چنین پیشنهاد می‌شود بار رسوب (معلق و بستر)، رسوب موجود در سازه‌های آبخیزداری و هم‌چنین داده‌های پیزومتری در حوضه زوجی کاخک ثبت شوند.