|
" ارزیابی پاسخ ارقام و لاین‌های مختلف گندم دیم به مصرف نیتروژن در شرایط آبیاری تکمیلی "
| شماره شناسایی
|
:
|
18868294
|
| شماره مدرک
|
:
|
۶۰۱۸۴
|
| نام عام مواد
|
:
|
[گزارش نهایی -تجاری]
|
| شناسه افزوده
|
:
|
|
| عنوان اصلي
|
:
|
ارزیابی پاسخ ارقام و لاین‌های مختلف گندم دیم به مصرف نیتروژن در شرایط آبیاری تکمیلی
|
| عنوان اصلي به زبان ديگر
|
:
|
:Evaluation of wheat line and genotypes response to nitrogen application in supplementary irrigation conditions
|
| صفحه شمار
|
:
|
۱۴۸ ص.:مصور، جدول، نمودار
|
| وضعیت انتشار
|
:
|
مراغه: موسسه تحقيقات كشاورزي ديم کشور، ۱۴۰۰
|
| فروست
|
:
|
شماره ثبت ۶۰۱۸۴ مورخ ۱۴۰۰/۰۶/۱۶ ۶۰۱۸۴
|
|
|
:
|
شماره طرح: ۹۷۰۲۶۱-۰۰۴-۱۵-۱۵-۰
|
|
|
:
|
شماره نامه: سامانه سمپات
|
|
|
:
|
این طرح: ترویجی است
|
| خلاصه یا چکیده
|
:
|
به منظور ارزیابی پاسخ ارقام و لاین‌های پیشرفته گندم دیم به مصرف نیتروژن در شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و به صورت کرت‌های سه بار خردشده با دو سطح آبیاری 50 میلی‌متر در زمان کاشت در پاییز و 50 میلی‌متر در پاییز + 30 میلی‌متر در مرحله چکمه¬ای در کرت اصلی، دو زمان مصرف نیتروژن (کل نیتروژن در پاییز و ۲/۳ در پاییز و ۱/۳ همزمان با آبیاری تکمیلی) در کرت فرعی، با 4 سطح نیتروژن (0، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار) در سطوح کرت فرعی فرعی و سه ژنوتیپ تک‌آب، هور ERYT78396/Shark1(Sup-96-3)) و Griset-16(sup-96-18) در مراغه و ژنوتیب‌های کرمانشاه (رقم جدید شالان)، DARI-16/3/HD2172/BLOUADO//AZADI/4ATTILA و رقم ریژاو در کرمانشاه در دو سال زراعی (99-1397) در دو مکان مراغه و کرمانشاه به اجرا درآمد. در این پژوهش عملکرد بیولوژیک و دانه، اجزای عملکرد، کارایی استفاده از نیتروژن و آب، درصد پوشش سبز با روش تصویربرداری، شاخص NDVI و دمای پوشش سبز در مراحل مختلف رشد و خصوصیات کیفی دانه شامل درصد پروتئین، سختی دانه، عدد زلنی و درصد نشاسته اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد، اثر سال در مراغه بر عملکرد معنی‌دار (P≤0.05) بود و سال اول با بارندگی بالا عملکرد بیشتری را تولید نمود. در حالی که در کرمانشاه علی‌رغم بیشتر بودن بارندگی در سال اول زراعی بیشترین عملکرد دانه از سال دوم به دست آمد. انجام دو مرحله آبیاری تکمیلی عملکرد بیولوژیک، دانه و کاه را به ترتیب 2975، 895 و 2069 کیلوگرم در هکتار در مراغه و به ترتیب 1450، 777 و 673 کیلوگرم در هکتار در کرمانشاه افزایش داد که این افزایش از لحاظ آماری معنی‌دار بود. زمان مصرف پاییزی و تقسیطی نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد در هر دو مکان اثر معنی¬دار نداشت اما مصرف پاییزی نیتروژن باعث افزایش 195 و 74 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه به ترتیب در مراغه و کرمانشاه شد. مصرف نیتروژن در هر دو مکان توانست عملکرد دانه، بیولوژیک و کاه را به طور معنی‌دار به صورت خطی افزایش دهد که این افزایش همراه با افزایش تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع گیاه، طول سنبله، درصد پوشش سبز، شاخص NDVI و کاهش دمای پوشش سبز بود. بین ژنوتیپ‌ها در پاسخ به نیتروژن و صفات گیاهی اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد. نیاز نیتروژنی گندم دیم برای دستیابی به 90 درصد حداکثر عملکرد دانه در شرایط تک آبیاری 70 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همزمان با کاشت برای مراغه و 60 کیلوگرم در هکتار برای کرمانشاه و برای دو مرحله آبیاری 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت تقسیطی 2/3 سوم در پاییز و 1/3 همزمان با آبیاری تکمیلی مرحله دوم برای مراغه و 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای کرمانشاه با روش یادشده توصیه می‌شود. در نهایت میتوان استنباط نمود که مصرف بهینه آب و نیتروژن تعدیل کننده اثرات تنش گرما و خشکی در شرایط دیم میباشد که با استفاده از این عملیات میتوان میزان تولید گندم دیم در شرایط دشوار را بهبود بخشید.کلمات کلیدی: نیتروژن، آبیاری تکمیلی، کارایی استفاده از آب و لاین‌های پیشرفته گندم
|
|
|
:
|
In order to evaluate of rainfed bread wheat genotype’s response to nitrogen and supplemental irrigation applications, an experiment was carried out in randomized complete block design in split-split-split plot arrangement with three replications in Dryland Agricultural Research Institute (Maragheh) and Kermanshah in two cropping seasons (2018-2020). The main plots included supplemental irrigation in two levels (50 mm supplemental irrigation in planting time and 50 mm supplemental irrigation in planting time + 30 mm supplemental irrigation at the booting stage). The sub-plots included two nitrogen (N) application times (autumn N application (total) and split N; 2/3 in the autumn+1/3 topdressing at the booting stage (spring)). The sub-sub-plots included nitrogen rates; 0, 40, 80, and 120 kg N/ha, and the sub-sub-sub-plot included three bread wheat genotypes (Takab, Hoor, and Griset-16 (sup-96-18) for Maragheh and Shalan, Rizhav and DARI-16/3/HD2172/BLOUADO//AZADI/4ATTILA for Kermanshah). Data was collected for biological and grain yield, yield components, nitrogen use efficiency (NUE), water use efficiency (WUE), NDVI, vegetation covers by imaging and canopy temperature in different growth stages according to Zadok’s scale and seed quality parameters; grain protein content, Zeleny value, grain hardness, and grain starch. The results showed that the biological and grain yield were significantly (P≤0.05) higher than those in the 2nd year due to more precipitation in Maragheh. While the highest grain yield was obtained from the 2nd year in Kermanshah, although the rainfall in the first year was higher. Supplemental irrigation at two stages (50 mm) were significantly increased biological yield, grain yield, straw yield by 2975, 895, and 2069 kg/ha in Maragheh and 1450, 777, and 673 kg/ha in Kermanshah, respectively. Although the N application timings effect (total in the fall and split) was not significant on yield and yield components in both locations, the autumn N application increased grain yield 195 and 74 kg/ha in Maragheh and Kermanshah, respectively. Increasing N levels presented a significant linear response for biological yield, grain yield, and straw yield. Also, N application increased the number of spikes per m2, number of grain per spike, plant height, spike length, percentage of vegetation cover, and NDVI and decreased canopy temperature (CT). There was no significant difference between genotypes in terms of response to nitrogen application and plant properties in both experimental sites. For single irrigation at planting time (50 mm), the nitrogen requirement to obtain 90% of maximum grain yield was 60 and 70 kg N/ha Kermanshah and Maragheh, respectively. While for two irrigations (50 mm + 30 mm) N requirement was recommended 80 and 90 kg N/ha Kermanshah and Maragheh respectively in which 2/3 of N should be applied in planting time by placement method and 1/3 with the supplementary irrigation at booting stage. It could be concluded that supplemental irrigation and optimum N application could decline heat and water stress lead to improve wheat production under dryland conditions.Keywords: Nitrogen, Supplementary irrigation, Water use efficiency and Wheat genotypes
|
| |