رقم جدید ستایش  حاصل از خزانه ژنی بين‌المللي برنج متحمل به سرما (IRCTN)

مرکز فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی کشاورزی

منو

رکورد قبلی

رکورد بعدی

" رقم جدید ستایش حاصل از خزانه ژنی بين‌المللي برنج متحمل به سرما (IRCTN) "

شماره شناسایی	:	18868202
شماره مدرک	:	۶۰۰۹۸
نام عام مواد	:	[گزارش علمی- فنی]
شناسه افزوده	:	محتشمی، رهام
عنوان اصلي	:	رقم جدید ستایش حاصل از خزانه ژنی بين‌المللي برنج متحمل به سرما (IRCTN)
صفحه شمار	:	۴۷ ص.:مصور، جدول
وضعیت انتشار	:	گرگان: مؤسسه تحقیقات برنج کشور، بی تا
فروست	:	شماره ثبت ۶۰۰۹۸ مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۳۱۶۰۰۹۸
	:	شماره طرح
	:	شماره نامه: ۱۴۰۰/۱۶۷/۲۸۴ مورخ ۱۴۰۰/۰۵/۱۹
خلاصه یا چکیده	:	این پروژه به‌منظور دستیابی به ارقام جدیدی از برنج پرمحصول کیفی و متحمل به سرما و در عین حال در مناطق سردسیری از سازگاری و پایداری مناسبی برخوردار باشند، اجراء گردید. با توجه به شرایط خاص آب و هوایی منطقه سردسیری استان، کوتاه بودن فصل رشد و نمو برنج در منطقه و پايين بودن عملکرد ارقام بومی و اصلاح شده موجود، اجرای این طرح ضروری بود. در این بررسی تعداد 97 لاین از خزانه بين‌المللي برنج متحمل به سرما1 (IRCTN) ارسالی از ایری، در مرکز تحقیقات کشاورزی در قالب آزمایش مقدماتی به‌صورت مشاهده‌اي در سال 1378 ارزیابی شدند و از بین آن‌ها تعداد 15 لاین با در نظر گرفتن خصوصيات مرفولوژيكي و عملكرد بهتر انتخاب گردیدند. در سال 1379 لاین‌های مذکور به همراه رقم شاهد چمپای محلی در مرکز تحقیقات کشاورزی در قالب طرح بلوک‌های کامل با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. پس از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها از بین آن‌ها 4 لاین با شماره‌های 32 (CT6743)، 39 (CT6749)، 53 (HURI 353) و 71 ( LE-STEJAREE 45 )، به‌عنوان لاین‌هاي برتر برگزیده شدند. لاین‌های انتخابی به همراه رقم شاهد چمپای محلی از سال 1380 به‌منظور سازگاری و پایداری عملکرد وارد آزمایشات ناحیه‌ای شدند و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه چیتاب و پاتاوه و به مدت دو سال (81-1380) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در هر سال و منطقه نشان داد که ژنوتیپ‌ها دارای اختلاف معني‌داری در سطح احتمال یک درصد می‌باشند. مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها از نظر عملكرد دانه با استفاده از آزمون دانکن نشان داد كه لاين 53 در تمام مكان‌ها و سال‌ها نسبت به ساير تيمارها برتري داشت. پس از انجام آزمون بارتلت، تجزيه واريانس مركب با فرض تصادفي بودن سال‌ها و ثابت بودن مكان‌ها و ژنوتیپ‌ها انجام گرفت. نتایج حاصله نشان داد که اثر متقابل مكان × ژنوتيپ و سال × ژنوتيپ معني‌دار نبود ولي اثرات متقابل دو گانه سال × مكان و سه گانه ژنوتيپ × سال × مكان معني‌دار بود كه بيانگر عكس‌العمل متفاوت ژنوتيپ‌ها در محيط‌هاي مختلف بوده است. با توجه به معني‌دار بودن اثر متقابل ژنوتيپ × مكان × سال، تجزيه پايداري با استفاده از روش‌های مختلف شامل واريانس محيطي، واريانس پايداري شوكلاو، ضريب رگرسيون ييتس وكوكران، و ضريب تبيين انجام گرديد. نتايج نشان داد كه لاين 53 با دارا بودن حداقل ضريب تغييرات ژنوتيپي، کم‌ترین واريانس محيطي، بیش‌ترين شيب رگرسيون و کم‌ترین ضريب تشخيص در رديف پايدارترين ژنوتيپ‌ها قرار گرفت، يعني عملكرد اين لاين‌ طي سال‌ها و مكان‌هاي مختلف تغييرات معني‌داري نداشت. اين لاین‌ در مقايسه با شاهد با ميانگين توليد 7/7 تن در هكتار طي چهار سال پرمحصول‌ترين لاین‌ بود. نتایج بررسی اثر تيمارهاي كودي بر عملکرد دانه نشان داد که مناسب‌ترین تيمار براي لاين 53، تيمار تركيبي60 كيلوگرم ازت خالص و 40 كيلوگرم P2O5 در هكتار تحت شرايط اقليمي و خاكي مشابه محل آزمايش می‌باشد. نتایج حاصل از بررسي ارقام جديد در مقابل بيماري بلاست روی برگ، گره و خوشه نشان داد که لاین 53، مقاوم و رقم چمپای محلی حساس بود. تحمل به سرما، زودرسی، مقاومت به بیماری‌ها، كودپذيري، عملکرد بالا، عطر و طعم قوی، یکنواختی به هنگام رسیدن، قلمی بودن دانه، درصد تبديل بیش‌تر (5/73 درصد) و میزان خرده برنج کم‌تر ( 21 درصد) از جمله امتیازاتی است که برتري لاین 53 را نسبت به ارقام موجود نشان می‌دهد (جداول متن و پیوست گزارش). در طول دوره آزمایشات لاین‌ مذکور مورد بازدید کشاورزان، مروجین و کارشناسان قرار گرفت و مورد استقبال زیاد واقع شد. در طی سال‌های 1380، 1381 و 1383 از دفتر بررسی طرح‌های تحقیقاتی سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی و دفتر برنج و گندم معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی و مؤسسه تحقیقات برنج کشور از لاین مذکور بازدید بعمل آمد و مورد تائید واقع شد.کلمات کلیدی: برنج کیفی، لاين 53 ، متحمل به سرما.