معرفی گوسفندان بومی کشور - گوسفند زل

نادر پاپی

مرکز فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی کشاورزی

منو

رکورد قبلی

رکورد بعدی

" معرفی گوسفندان بومی کشور - گوسفند زل "
نادر پاپی

شماره شناسایی	:	18876111
شماره مدرک	:	۶۲۵۹۹
نام عام مواد	:	[نشریه فنی]
شناسه افزوده	:	پاپی، نادر
عنوان اصلي	:	معرفی گوسفندان بومی کشور - گوسفند زل
نام نخستين پديدآور	:	نادر پاپی
صفحه شمار	:	۱۵ص.
وضعیت انتشار	:	کرج: موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، ۱۴۰۱
فروست	:	شماره ثبت ۶۲۵۹۹ مورخ ۱۲-۰۹-۱۴۰۱
	:	سامانه مدیریت انتشارات علمی
خلاصه یا چکیده	:	دام‌های بومی هر کشور ازجمله ذخایر ژنتیکی ارزشمند آن سرزمین محسوب شده که در طول سالیان متمادی در آن منطقه زیست نموده و با شرایط آب و هوایی موجود سازگاری پیدا کرده‌اند. بنابراین حفظ و نگهداری این گونه‌های بومی و جلوگیری از انقراض آنها، نیازمند توجه جدی متولیان مربوط در این حوزه می‌باشد. کشور ایران ازجمله کشورهایی است که از نظر تنوع نژادی دامهای بومی، به‌ویژه گوسفند و بز بسیار غنی بوده و بیشترین تعداد نژاد گوسفند و بز بومی دنیا را به خود اختصاص داده است. این تنوع نژادی در طول سالیان بسیار طولانی با انتخاب طبیعت و دخالت پرورش‌دهندگان که از نوع انتخاب فنوتپی (ظاهری) بوده، بوجود آمده است و بنابر شرایط آب و هوایی کشور، در هر استان یا منطقه یک یا چند نژاد گوسفند و بز نگهداری و پرورش داده شده است که حداقل از نظر تیپ ظاهری با همدیگر متفاوت بوده و کاملاً از همدیگر قابل تشخیص می‌باشند. با وجود تفاوت‌های ظاهری در بین گوسفندان بومی کشور، این دام‌ها در یکسری از ویژگی-ها مانند مقاوت عمومی و یا به عبارتی مقاومت به شرایط آب و هوایی متفاوت و کمبودهای علوفه ناشی از خشکسالی، مشترک بوده که ازجمله ویژگی ممتاز آنها محسوب می‌شود. در ایران حدود 28 نژاد گوسفند بومی وجود دارد که از نظر جثه به سه گروه بزرگ جثه، متوسط جثه و کوچک جثه تقسیم می‌شوند. یکی از نژادهای کوچک‌جثه و شاید کوچک‌ترین نژاد گوسفند سبک وزن ایران، گوسفند زل است که در مناطق شمالی کشور، عمدتاً استان‌های مازندران و گلستان پرورش داده می‌شود. این نژاد تنها نژاد بدون دنبه کشور است که به جای دنبه، زائدۀ کوچکی بنام دنبالچه یا دم، متشکل از هفت مهره دارد. این گوسفند، نژادی گوشتی است و به خاطر درصد گوشت لخم نسبتاً مطلوب در لاشه، از اهمیت ویژه-ای برخوردار است. علاوه بر آن مقاومت در برابر شرایط سخت محیطی و جوی مثل رطوبت بالا، و کم‌توقعی از جمله ویژگی‌های این نژاد به حساب می‌آید. همچنین فعالیت تولیدمثلی غیرفصلی نیز از دیگر خصوصیات این نژاد می‌باشد. با این حال، آمیخته‌گری‌های بدون برنامه با گوسفندان نژادهای درشت‌جثه بومی مانند نژاد افشاری و شال و همچنین برخی نژادهای گوسفندان وارداتی مانند رومانف ، سافولک و شاروله در سالهای اخیر، سبب کاهش قابل توجه جمعیت خالص آن گردیده، به‌طوری‌که ادامه روند این کار، ممکن است سبب بروز خسارات جبران‌ناپذیری به این ذخیره ژنتیکی ارزشمند کشور شود (شکل 1). بنابراین، نشریۀ حاضر با هدف معرفی خصوصیات ظاهری و عملکردی گوسفند زل، برای توجه بیشتر به حفظ و توسعۀ این نژاد کم-نظیر منتشر گردید.