رکورد قبلیرکورد بعدی

" بررسي اثر آتش سوزي بر شاخص هاي کمي و کيفي مراتع و تعيين گونه هاي مقاوم به آتش سوزي به منظور احياي مراتع در کانون هاي بحراني "


شماره شناسایی : 18874377
شماره مدرک : ۶۱۷۳۵
نام عام مواد : [گزارش نهایی -عادی]
شناسه افزوده : سياه منصور، رضا
: رستمي کيا، يونس
: محمديان، علي
: محمدپور، ماشاالله
: شيرمردي، حمزه علي
: سياه منصور، رضا
: رشوند، سعيد
: ميرداودي، حميدرضا
: اسديان، قاسم
: اعظمي، اياد
: امين املشي، مسعود
: قيطوري، محمد
: فياض، محمد
: سوري، مهشيد
: کمالي، ناديا
: جعفري، علي اشرف
: صفوي، سيدرضا
: ابراهيمي، عطاءالله
: زندي اصفهان، احسان
: افتخاري، عليرضا
: ناطقي، سعيده
: زيني وند، حسين
: رستمي کيا، يونس
: جليليان، نسترن
: مهرنيا، محمد
: سياه منصور، محمد رضا
: نجفي فر، علي
: پرويزي، يحيي
: احمدي، شهلا
: گودرزي، غلامرضا
: جهانبازي گوجاني، حسن
: دهقان مويدي، رضا
: محمديان، علي
: سياه منصور، رضا
: صبح زاهدي، شهريار
: مرادي، ايوب
: رحيمي، حبيب اله
: اعظمي، اياد
: سپهوند، مراد
: رامک، پروين
: سپهوند، علي
: علي دوست، مسعود
: رادنيا، حسين
: حسيني، احمد
: زارعي لطفيان، مصطفي
: امان زاده، بيت اله
: دريکوندي، ارش
: کرميان، رضا
: حشمتي، مسيب
: محمدي، حميد
: اعظمي، اياد
: فرمهيني فراهاني، علي
: آزدو، ضياء
عنوان اصلي : بررسي اثر آتش سوزي بر شاخص هاي کمي و کيفي مراتع و تعيين گونه هاي مقاوم به آتش سوزي به منظور احياي مراتع در کانون هاي بحراني
نام نخستين پديدآور : سياه منصور، رضا
عنوان اصلي به زبان ديگر : The effect of fire on rangelands qualitative and quantitative indicators and determine resistant plant species to fire in order to rangeland reclamation in hot spots
وضعیت انتشار : تهران: موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور، ۱۴۰۱
فروست : شماره ثبت ۶۱۷۳۵ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۹۶۱۷۳۵
: شماره طرح : 0-59-09-095-960698
: سامانه سمپات
توصیفگر : آتش¬سوزی
: مرتع
: خاك مراتع
: فرم رويشي
: كلاس خوشخوراكي
: پوشش گياهي
خلاصه یا چکیده : آتش¬سوزی با تغییر در ساختار و ترکیب پوشش گیاهی، تأثیرات شگرفي بر عملكرد اکوسیستم¬های طبیعی دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر آتش¬سوزی بر تولید، تراکم و پوشش سطحی گونه¬های گیاهی، فرم-های رویشی و کلاس خوشخوراکی گیاهان مرتعی انجام گرفت. بدین منظور، در فصول رویش سال¬های 1397، 1398 و 1399 در هر یک از مناطق شاهد و آتش¬سوزی شده 4 ترانسکت 200 متری با فاصله¬ی 100 متر از هم در نظر گرفته شد و بر روی هر ترانسکت 10 پلات ثابت مستقر گردید. در داخل هر پلات کلیه¬ شاخص¬های پوشش گیاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس به منظور بررسی اثر آتش¬سوزی بر فاکتورهای مختلف، آنالیز واریانس و مقایسه¬ میانگین¬ها با استفاده از آزمون T مستقل و آزمون‌های یک‌طرفه ANOVA در محیط SPSS انجام شد. مقايسه كلي عرصه‌هاي شاهد و تيمار نشان مي‌دهد كه بين تيمارهاي شاهد و آتش‌سوزي در کل سایت‌ها در سطح‌1% اختلاف معني‌دار وجود دارد. داده‌های این تحقیق، به‌ویژه در تیپ‌های با غالبیت گونه‌های چوبی، نشان داد که گیاهانی که از دمای کشنده اجتناب می‌کنند بیش‌از آن‌هایی هستند که دما را تحمل می‌کنند. با توجه به شرایط مالکیت و مدیریت حاکم بر مراتع ایران نتایج حاصل از تحقیق حاضر و پایش ده‌ساله مراتع آتش‌سوزی شده توسط نگارنده در قالب پروژه‌های متعدد نشان می‌دهد که، آتش‌سوزي به‌طور اتفاقي و سهوي مطلوب مديريت مرتع نيست بلكه پیش‌بینی و برنامه‌ريزي قبل و پس از آن به‌همراه مديريت چرا مهم ‌است. به‌عبارتی، هر آتش‌سوزی در مراتع منجر به اصلاح‌ساختار و ترکیب گونه‌ای اکوسیستم و افزایش کیفیت علوفه نخواهد شد. در مراتع با غالبیت گیاهان چوبی و دارای محدودیت چرایی، آتش‌سوزی باعث کاهش و از بین رفتن قابل ملاحظه گونه‌های خشبی و خاردار و جایگزینی آنها توسط گیاهان تازه رویش یافته که عمدتاً گونه‌های یکساله‌ هستند را شامل می‌گردد. در واقع رویش گیاهان خوشخوراک پس از آتش‌سوزی در این عرصه‌ها افزایش یافته و موجب جلب توجه دام‌ها و در نتیجه انتقال فشار چرای دام‌ها از مناطق مجاور به عرصه‌های آتش‌سوزی شده می‌گردد. البته عکس این مطلب در علفزارهای ییلاقی و مراتعی که غالبا با گیاهان خوشخوراک پوشیده شده‌اند نیز صادق است. آتش‌سوزی می‌تواند در تراکم گراسهای و فورب چند‌ساله اثر افزایشی و بر تراکم بوته‌ایها و درختچه‌های چوبی اثر کاهشی در کوتاه‌مدت داشته باشد. بررسی میزان زنده مانی فرم‌های رویشی نیز نشان داد گراس¬ها بالاترین میزان تجدید حیات پایه¬های سوخته را پس از آتش سوزی دارا هستند و بوته¬ها پایین¬ترین میزان زنده¬مانی را پس از آتش¬سوزی دارند. فورب¬های چند ساله نیز در رویش دوباره بوته¬های سوخته پس از آتش¬سوزی، رتبه نسبتا بالایی در زنده¬مانی دارند. اثر آتش‌سوزی بر وضعیت مرتع نشانگر آن است که حداقل در کوتاه‌مدت می‌تواند وضعیت مرتع را بدلیل کاهش درصد تاج پوشش و افزایش خاک لخت به طبقات پایین‌تر وضعیت تنزل دهد. همچنین بررسی گرايش وضعيت مرتع نشان داد، در مناطق مورد مطالعه، عرصه‌های شاهد داراي ثبات بيشتري نسبت به عرصه آتش‌سوزي است. آتش‌سوزي می‌تواند حداقل در كوتاه مدت باعث افزايش حساسيت در خاک وپوشش‌گیاهی می‌شود. در این تحقیق مشخص گردید که در همه تیپ‌ها گونه‌های مقاومی وجود دارند که نسبت به سایر گونه‌ها دارای ثبات و پایداری بیشتری هستندکه در کانون‌های بحرانی می‌توانند بکار گرفته شوند. در کل، با در نظر گرفتن ملاحظات اکولوژیکی و مدیریتی می¬توان از آتش‌سوزی کنترل شده به عنوان عاملی برای دسترسی بهتر دام به علوفه و افزایش گیاهان خوشخوراک در بوته‌زارها استفاده کرد و آن را به عنوان یک روش اصلاحی توام با تمهیدات مدیریتی در ایران صرفا در اکوسیتم‌های مختلف مرتعی مانند بوته¬زارها پیشنهاد نمود. در گراسلندهای ییلاقی، آتش‌سوزی اثرات فاجعه‌باری بر گونه‌های کلیدی موجود در سایت در کوتاه‌مدت داشته است. هرچند وضعیت مرتع از طبقه عالی در شاهد به طبقه متوسط در عرصه آتش‌سوزی تنزل یافته است، اما در كل گرايش وضعيت در اين سايت تغييري نداشته است. با این‌حال جزئيات قابل توجهی دارد. مبني بر اينكه آتش‌سوزي باعث تغيير كامل تيپ رويشي شده و در نتیجه آن توليد، تراكم و تاج پوشش كلاس‌هاي مختلف خوشخوراكي و فرم‌هاي مختلف رويشي نیز دچار تغييرات اساسي شده است، بطوري كه تركيب‌گياهي در شاهد امتياز 10 و در عرصه آتش‌سوزي امتياز 2 را كسب مي‌كند كه نشان مي‌دهد کیفیت تركيب‌گياهي با قهقرا و پسرفت مواجه شده است. ولی ارقام کمی در این بحث تغییرات کیفی را پوشش نمی‌دهند. بنابراین به‌نظر می‌رسد وضعیت و گرایش پارامترهای مناسبی برای تعیین اثر آتش‌سوزی نیستند و می‌بایست تا موارد ریزتر و دقیق‌تر مدنظر قرار گیرد، این یک تئوری است که این تغییرات ممکن است در کمیت معنی‌دار نباشد اما در کیفیت ناظر تغییراتی باشیم که با روش‌های رایج تعیین دقیق و میزان اثرگذاری آن‌ها امکان محاسبه نداشته باشد. از طرفی دیگر هرچند مقدار تولید در عرصه آتش‌سوزی بیشتر از شاهد است اما الزاما به افزایش مقدار مجاز علوفه قابل برداشت منجر نشده است. دلیل علمی و منطقی این مطلب را می‌توان به پراکنش تولید کل در کلاس‌های مختلف علوفه و اختصاص ضرایب برداشت هر کلاس در هنگام محاسبه مقدار مجاز علوفه قابل برداشت مربوط دانست. بنابراین بررسی اثر آتش بر گونه‌های گیاهی و پيامدهاي آن در رویشگاه‌های مختلف مرتعی دارای ارزش پژوهشي بوده و با استناد به نتایج حاصله می‌توان در مورد اجرای آن، به عنوان روشی در اصلاح مراتع در مناطق اکولوژیکی مختلف اعلام نظر نمود.
: Fire with change in structure and composition vegetation has important effects on natural ecosystems function. The aim of this study was to investigate the effect of fire on production, density and surface cover of plant species, vegetative forms and palatability classes of rangeland plants. For this purpose, in the growing seasons of 2018, 2019 and 2021 in each of the control and fire areas, 4 transects of 200 meters with a distance of 100 meters were considered and 10 fixed plots were installed on each transect. Inside each plot, all vegetation indices were evaluated. Then, in order to investigate the effect of fire on different factors, analysis of variance and comparison of means were performed using independent T-test and one-way ANOVA tests in SPSS software. The general comparison of control and treatment areas shows that there is a significant difference means between control and fire treatments in all sites at the level of 1%. The data from this study, especially in species with predominance of wood species, showed that plants that avoid lethal temperatures are more than those that can they tolerated temperatures. Considering the ownership and management conditions of Iranian rangelands, the results of the present study and ten-year monitoring of rangelands burned by the author in the form of various projects show that fire is not accidentally and inadvertently desirable rangeland management, but forecasting and planning before and after along with why management is important. In other words, any fire in the pastures will not lead to the improvement of the structure and composition of ecosystem species and increase the quality of forage. In pastures dominated by woody plants with limited grazing, fire causes significant reduction and extinction of woody and thorny species and their replacement by newly grown plants, which are mainly annual species. In fact, the growth of palatability plants after fire in these areas increases and attracts the attention of livestock and as a result, the pressure of grazing livestock from adjacent areas to fire areas. Of course, the opposite is also true in summer grasslands and pastures, which are often covered with palatability plants. Fire can increase the density of perennial grasses and forbs and reduce the density of trees and shrubs in the short term. Examination of the survival rate of vegetative forms also showed that grasses have the highest rate of regeneration of burned rootstocks after fire and shrubs have the lowest rate of survival after fire. Perennial forbs also have a relatively high survival rate in the regrowth of burnt plants after a fire. The effect of fire on the condition of the rangeland indicates that at least in the short term it can reduce the condition of the rangeland to lower levels due to the decrease in the percentage of canopy cover and the increase of bare soil. Also, the study of pasture condition trend showed that in the study areas, the control areas are more stable than the fire area. Fire at least in the short term increases the sensitivity of soil and vegetation. In this study, it was found that in all types there are resistant species that have more stability than other species that can be used in critical areas. In general, considering ecological and managerial considerations, controlled fire can be used as a factor for better access of livestock to fodder and increase of palatable plants in shrub lands and proposed it as a breeding method with management measures in Iran only in different rangeland ecosystems such as shrub lands. In summer grasslands, fires have had catastrophic effects on key species on the site in the short term. Although the situation of the rangeland has been reduced from the upper class in the control to the middle class in the field of fire, but in general, the situation of the situation in this site has not changed. However, its details are remarkable. That fire has completely changed the vegetative type and as a result, the production, density and canopy cover of different food classes and different vegetative forms have also undergone fundamental changes. So that the plant composition gets a score of 10 in the control and a score of 2 in the field of fire, which shows that the quality of the plant composition has regressed. But few figures in this discussion do not cover qualitative changes. Therefore, it seems that the position and tendency are not suitable parameters to determine the effect of fire and should be considered in more detail, which is a theory in itself. These changes may not be significant in quantity, but we observe changes in quality that cannot be accurately calculated by conventional methods and their effectiveness. The other hand, although the amount of production in the field of fire is higher than the control, but does not necessarily lead to an increase in the allowable amount of forage that can be harvested. The scientific and logical reason for this can be related to the distribution of total production in different forage classes and the allocation of harvest coefficients of each class when calculating the allowable amount of harvestable forage. Therefore, the study of the effect of fire on plant species and its consequences in different rangeland habitats has research value and based on the results, we can comment on its implementation as a way to improve rangelands in different ecological areas.
آدرس ثابت

پیشنهاد خرید
پیوستها
عنوان :
نام فایل :
نوع عام محتوا :
نوع ماده :
فرمت :
سایز :
عرض :
طول :
نظرسنجی