اصلاح چغندرقند (ویرایش دوم)

مرکز فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی کشاورزی

منو

رکورد قبلی

رکورد بعدی

" اصلاح چغندرقند (ویرایش دوم) "

شماره شناسایی	:	18859848
شماره مدرک	:	۵۶۸۶۴
نام عام مواد	:	[گزارش علمی- فنی]
شناسه افزوده	:	آقایی زاده،محسن
عنوان اصلي	:	اصلاح چغندرقند (ویرایش دوم)
صفحه شمار	:	۳۱ص.:مصور، رنگی، نمودار
وضعیت انتشار	:	کرج: مؤسسه تحقيقات اصلاح وتهيه نهال و بذرچغندرقند، ۱۳۹۸
فروست	:	شماره ثبت۵۶۸۶۴مورخ۹۸/۱۰/۲۹
	:	شماره نامه ۹۸/۲۷۱۰/۲۵۲مورخ۱۳۹۸/۱۰/۲۸
	:	۵۶۸۶۴
خلاصه یا چکیده	:	رقم‏های تجاری چغندرقند معمولاً ترکیبات سه‎گانه‎ای هستند که از تلاقی یک لاین گرده‎افشان با یک پایه مادری سینگل‎کراس به‏دست می‎آیند (شکل 1). پایه مادری موردنظر نیز همان‎گونه که از نام آن پیداست، خود از تلاقی یک لاین اوتایپ (حفظ‎کننده نرعقیمی) با یک لاین نرعقیم غیرمتناظر حاصل می‎شود. همین امر اصلاح چغندرقند را تاحدودی پیچیده می‎کند زیرا به‎نژادگر برای دستیابی به یک هیبرید موفق با سه پایه والدینی و سطوح مختلف ترکیب‎پذیری آنها با یکدیگر مواجه است. ویژگی هریک از این لاین‎ها از منظر دارا بودن ژن‎های مقاومت به تنش‎های زنده و غیره‎زنده و هم‎چنین ژن‎های مرتبط با عملکرد ریشه و درصد قند و تظاهر این ژن‎ها در ترکیب با لاین ثانویه، شانس دستیابی به یک هیبرید موفق را تحت تأثیر قرار می‎دهد. به‎همین‎خاطر، به‎نژادگران شرکت‎های اصلاح‏کننده رقم‏های چغندرقند، هرساله از تلاقی تعداد زیادی لاین گرده‎افشان با پایه‎های مادری مختلف ترکیبات ژنتیکی متنوعی فراهم و ارزیابی می‎کنند تا شانس رسیدن به یک هیبرید موفق را افزایش دهند.تهیه رقم‏های چغندرقند موفق منوط به اصلاح دقیق و هدفمند هریک از اجزای والدینی آن است. در این مسیر، باید هرکدام از پایه‎های والدینی موردنظر به‎طور جداگانه برای صفات کمی و کیفی مطلوب اصلاح و آن‏گاه، از ترکیب این پایه‎ها اقدام به تهیه هیبریدهای گوناگون شود. باوجود تعدد پایه‎ها، مسیر اصلاحی آنها معمولاً از روند یکسانی تبعیت می‎کند که در شکل (2) خلاصه شده‏است. شکل (2) مسیر تیپیک اصلاح چغندرقندخزانه ژنی درواقع همان جمعیت‎های اصلاحی واجد ژن‎های مطلوب‎اند که از ترکیب ژنوتیپ‎های مختلف به‏دست آمده و یا لاین‎های اصلاحی هستند که در مراحل مقدماتی برنامه اصلاح قرار دارند. از این خزانه و بر اساس گزینش توسط نشانگرهای مولکولی و یا روش‎های مشاهده‎ای برای صفاتی نظیر انواع مقاومت‎ها، اوتایپی، درصد قند و غیره، تک‏بوته‎هایی انتخاب می‏شوند که ماحصل آن تولید لاین‎های اصلاحی گوناگون خواهد بود که به لاین‎های والدینی منجر خواهند شد. سپس از تلاقی این لاین‎ها انواع ترکیبات ممکن به‏دست می‎آید که در شرایط محیطی مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته و برترین ترکیبات به‎صورت رقم‏های جدید معرفی و آزاد می‎شوند.موفقیت یک ترکیب به‎عنوان هیبرید جدید، به توان ژنتیکی هریک از پایه‎های والدینی آن و اثرمتقابل ژن‎هایی که به اشتراک می‎گذارند، بستگی دارد و در برنامه‎های اصلاحی باید هر سه والد را مدنظر قرار داد. باتوجه ‎به این واقعیت ‎که پایه مادری ـ سینگل‎کراس مورداستفاده ـ خود از دو جزء تشکیل شده و اصلاح آن به زمان بیشتری نیاز دارد، کوتاه‎ترین مسیر برای دستیابی به یک هیبرید نسبتأ موفق اصلاح پایه‎های گرده‎افشان مطلوب است. لذا در مجموعه حاضر، ابتدا روش‎های گوناگون اصلاح انواع پایه‎های گرد‎افشان مورد بحث قرار خواهد گرفت و سپس به اصلاح لاین‎های نرعقیم و اوتایپ و سینگل‎کراس‎های حاصل از آنها پرداخته شده‏است