بهینه‌سازی عوامل مؤثر بر تولید زه آب در شبکه آبیاری و زه کشی یاسمین و فردوس

مرکز فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی کشاورزی

منو

رکورد قبلی

رکورد بعدی

" بهینه‌سازی عوامل مؤثر بر تولید زه آب در شبکه آبیاری و زه کشی یاسمین و فردوس "

شماره شناسایی	:	18859405
شماره مدرک	:	۵۶۷۰۳
نام عام مواد	:	[گزارش علمی- فنی]
شناسه افزوده	:	ابراهیمی‌پاک، نیازعلی
	:	تافته، آرش
	:	عبداللهی‌پور، محمد
عنوان اصلي	:	بهینه‌سازی عوامل مؤثر بر تولید زه آب در شبکه آبیاری و زه کشی یاسمین و فردوس
صفحه شمار	:	۱۵۷ ص.:مصور، عکس(رنگی)، جدول، نمودار، نقشه
وضعیت انتشار	:	کرج: موسسه تحقیقات خاک و آب، ۱۳۹۸
فروست	:	شماره ثبت ۵۶۷۰۳ مورخ ۱۳۹۸/۱۰/۰۷
	:	شماره نامه: ۱۰۹۴۱/۲۴۳/۱ مورخ ۱۳۹۸/۰۹/۲۸
	:	۵۶۷۰۳
خلاصه یا چکیده	:	زه آب ممکن است ناشی از بارندگی، ذوب برف، آب آبیاری، جریانات سطحی و نشت زیرسطحی از اراضی مجاور، سرریز و طغیان رودخانه‌ها، نشت از کانال‌های آبیاری و صعود سطح ایستابی باشد. در نواحی مرطوب بارندگی‌های مداوم، در نواحی سردسیر تغذیه ناشی از ذوب برف و در نواحی خشک و نیمه‌خشک، آبیاری، طغیان‌های فصلی، آب شویی اراضی و صعود سطح سفره آب زیرزمینی، منشأ اصلی زه آب‌ها به شمار می‌روند. روش آبیاری (ثقلی تحت فشار)، فیزیوگرافی (توپوگرافی، شکل زمین)، شبکه آب راهه، عمق لایه نفوذناپذیر، لایه‌بندی خاک، ویژگی‌های هیدرودینامیکی خاک (نفوذپذیری سطحی، هدایت هیدرولیکی) و خصوصیات شیمیایی خاک (شوری و قلیائیت خاک) به‌طور غیرمستقیم بر زه دار شدن اراضی مؤثرند. نیرو (1379) در بررسی عوامل مؤثر بر زه دار شدن اراضی خوی نشان داد که وضعیت موجود آبیاری و زه کشی و کشاورزی دشت خوی از هر طرف به‌وسیله ارتفاعات احاطه گردیده و تنها مجرای خروجی آب‌های سطحی و زیرزمینی از منطقه رودخانه قطور چای هست که به دلیل طولانی بودن مسیر عبور آب اضافی از منطقه و منحصربه‌فرد بودن آن و نیز آبیاری بی‌رویه توسط کشاورزان منطقه در مواقع سیلابی و فصل بهار موجب بالا آمدن آب زیرزمینی و زه دار شدن منطقه می‌گردد و از این گذشته وجود سازندهای شور در حاشیه دشت و حمل آن‌ها توسط روان آب باران به دشت سبب شوری و قلیائیت قسمتی از اراضی دشت می‌گردد. توحیدی (1385) نیز در بررسی‌های خود در دشت دالکی (بوشهر) دلایل زه دار شدن اراضی را روش آبیاری (عمق آب آبیاری زیاد، مقدار روان آب سطحی کم و درنتیجه تلفات عمقی زیاد)، پتانسیل ضعیف زه کشی (عدم‌کفایت تعداد زه‌کش‌ها و ظرفیت تخلیه آن‌ها به دلیل عدم لایروبی و رویش نی و علف هرز)، وجود لایه محدودکننده در اعماق سطحی نیمرخ خاک (عمق ۲/۵ تا 5 متر که مانع حرکت طبیعی و رو به پایین آب در خاک می‌شود)، نشت از شبکه انهار فرعی (به‌غیراز کانال اصلی اکثر کانال‌های منشعب از آن به‌صورت خاکی بوده و تلفات آب از آن‌ها موجب تغذیه سفره آب زیرزمینی شده)، عدم کنترل و توزیع صحیح جریان آب در شبکه انهار آبیاری (عدم کنترل دهانه‌های آبگیر بر روی کانال اصلی و ورود مقدار زیادی آب به شبکه انهار و سپس نشت و نفوذ آن‌ها به خاک) و ویژگی‌های خاک منطقه (بافت سنگین خاک موجب کندی حرکت آب در درون خاک و نهایتاً بالا آمدن سطح آب و زه دار شدن اراضی می‌شود) عنوان نمود. عواملی که سبب بالا آمدن سفره آب زیرزمینی و افزایش شوری خاک در یک ناحیه مشخص می‌شوند به سه گروه، عوامل اقلیمی، مشخصه‌های خاک و فعالیت‌های انسانی ‌تقسیم کرد.